TOÀN VĂN BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC CHA PHÊRÔ NGUYỄN VĂN KHẢM
TẠI ĐẠI HỘI HÀNH HƯƠNG LA VANG 31, NGÀY 15.8.2017
“Sống tinh thần Sứ điệp Fatima” là chủ đề của Đại hội La Vang 2017. Trong hai ngày qua, các bài giảng trong các Thánh lễ cũng như các giờ diễn nguyện đều tập trung vào chủ đề này. Thánh lễ hôm nay là Thánh lễ mừng kính Mẹ Maria Hồn Xác lên trời và cũng là Thánh lễ Bế mạc. Để tiếp tục khơi dậy tinh thần sứ điệp Fatima, tôi xin anh chị em ít phút và mời anh chị em nhìn lại sự kiện Fatima và La Vang, đặt những sự kiện đó trong bối cảnh lịch sử cụ thể và dưới ánh sáng Lời Chúa, để chúng ta khám phá Fatima và La Vang gần gũi nhau như thế nào.
1. Ai trong chúng ta cũng biết Đức Mẹ đã hiện ra ở Fatima năm 1917, nhưng có lẽ ít ai quan tâm tới bối cảnh lịch sử đất nước Bồ Đào Nha lúc bấy giờ. Cũng rất may trong giờ diễn nguyện tối hôm qua có nhắc nhở ít nhiều về bối cảnh đó. Lịch sử kể lại rằng vào năm 1910, một cuộc cách mạng lớn nổ ra ở Bồ Đào Nha và những người cầm đầu chính quyền mới phần lớn là người thuộc Hội Tam điểm, cho nên họ thù ghét Đạo Công giáo. Vì thế, khi họ nắm chính quyền thì lập tức ban hành nhiều luật lệ khắt khe chống Giáo hội Công giáo, nhiều tu viện bị đóng cửa, nhiều tu sĩ bị trục xuất, cấm đạo Công giáo cử hành phụng vụ nơi công cộng, kể cả cấm kéo chuông trong nhà thờ, đến độ chính phủ muốn chỉ định giáo sư chủng viện...Giáo hội gặp rất nhiều khó khăn. Chính trong bối cảnh đó mà Đức Mẹ hiện ra nhiều lần tại Fatima.
Giáo Hội Việt Nam cũng ở trong tình trạng khó khăn như thế dưới thời vua Cảnh Thịnh mà anh chị em đã nghe lặp đi lặp lại nhiều lần. Ngày 17.08.1798, nhà vua ra sắc chỉ cấm đạo. Giáo dân Quảng Trị để giữ trọn đạo đã phải chạy vào vùng rừng thiêng nước độc là La Vang, chịu thiếu thốn trăm bề, lại còn phải chịu nhiều thứ bệnh tật. Chính trong bối cảnh đó, Đức Mẹ đã hiện ra tại đây để yên ủi nâng đỡ con cái của Mẹ.
Đặt những sự kiện đó trong bối cảnh lịch sử, để chúng ta khám phá thân phận của Giáo Hội là một thân phận bị bắt bớ và bách hại. Điều đó không phải là cái gì quá mới mẻ, nhưng đã được báo trước trong Kinh Thánh. Bài đọc thứ nhất hôm nay trích từ sách Khải Huyền (Kh 11,19-12,10) trình bày thị kiến về một phụ nữ “mang thai, đang kêu la đau đớn chuẩn bị sinh con”, và con Mãng Xà rất lớn đang rình chực để nuốt lấy đứa trẻ mà người phụ nữ sinh ra.
Trong ngày lễ Đức Mẹ hồn xác lên trời, Hội Thánh lại chọn bài đọc thứ nhất từ sách Khải Huyền với những hình ảnh như thế thì chắc chắn là nói về Đức Mẹ. Thế nhưng, trước khi là hình ảnh về Đức Mẹ thì đây đã là hình ảnh về Giáo Hội, một Giáo Hội mang Chúa Giêsu trong lòng và đang cố gắng đem Chúa Giêsu đến cho thế giới, và Giáo Hội đó đang bị ma quỷ chống đối quyết liệt. Nếu Giáo Hội thỏa hiệp với thế gian thì thế gian sẽ để cho Giáo Hội bình yên, nhưng nếu Giáo Hội thực sự tha thiết với sứ mạng đem Chúa Giêsu đến cho thế giới thì chắc chắn Giáo Hội sẽ gặp sự chống đối quyết liệt của ma quỷ. Tại sao? Chính Chúa Giêsu đã cảnh báo chúng ta như thế từ lâu: “Các con ở trong thế gian nhưng không thuộc về thế gian. Nếu các con thuộc về thế gian thì thế gian đã yêu thương những gì thuộc về nó, nhưng không, các con không thuộc về thế gian, cho nên thế gian ghét các con” (Ga 15,18-19). Ngày nay vẫn thế, kể cả trong những đất nước được cho là tự do, Giáo Hội vẫn bị bách hại tấn công, nhiều khi bằng những đòn hiểm độc hơn những sắc lệnh bắt đạo của vua chúa ngày xưa. Thưa anh chị em, chúng ta đừng quên điều này, cũng đừng quên lời nhắn nhủ của Đức Bênêđictô XVI: "Ngày nay Giáo Hội phải chịu đau khổ không chỉ từ bên ngoài mà còn từ bên trong, Giáo Hội chịu đau khổ từ tội lỗi của chính con cái mình, cũng không chỉ từ giáo dân mà còn từ tội lỗi trong hàng giáo sĩ, những tội lỗi khủng khiếp trong hàng giáo sĩ". Chính vì thế mà sứ điệp sám hối của Fatima vẫn là sứ điệp sống động và hiện thực cho chúng ta, từng người và tất cả ngày hôm nay. Giáo Hội Chúa Kitô là một Giáo Hội bị bắt bớ bách hại.
2. Giáo Hội bước đi trong thử thách, nhưng đồng thời Giáo Hội không ngừng được nâng đỡ, được an ủi. Đây là một sứ điệp thật an ủi đối với chúng ta. Anh chị em nhớ lại trong bối cảnh lịch sử của nước Bồ Đào Nha và lúc Giáo Hội bị bắt bớ như thế thì Đức Mẹ đã hiện ra ở Fatima. Tại Việt Nam chúng ta trong bối cảnh mà những tín hữu công giáo phải chịu bao nhiêu đau khổ vì những sắc chỉ cấm đạo của hàng vua chúa, thì Đức Mẹ đã hiện ra an ủi con cái Mẹ tại La Vang. Tất cả những người Công giáo chúng ta tin tưởng chắc chắn như thế. Và một trong những bằng chứng cảm nhận đức tin mạnh liệt đó là những ngôi nhà thờ nguy nga được xây dựng ở Fatima cũng như La Vang. Fatima ngày xưa kia chỉ là một thôn làng nhỏ bé nhưng kể từ khi Đức Mẹ hiện ra, thì không những là một ngôi nhà thờ mọc lên mà dân dân Fatima trở thành Trung tâm hành hương của toàn thế giới. La Vang đây cũng vậy, ngày xưa là một miền đất hoang vu, nhưng từ khi Đức Mẹ hiện ra ở đây thì miền đất này được chúc phúc. Nhiều lần những ngôi nhà thờ được xây dựng ở đây để tôn kính Mẹ. Và khi ngôi nhà thờ cũ mà chúng ta thấy bị tàn phá vì chiến tranh, chỉ còn lại tháp chuông. Anh chị em thấy đó ngôi nhà thờ mới nguy nga đang được xây dựng. Hôm nay, trong đại Hội này, chúng ta đã có thể cử hành Thánh Lễ tại tiền đường Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ La Vang.
Có một điều hết sức đặc biệt về ngôi thánh đường này đó là không một nhà thờ nào ở Việt Nam mà khi xây dựng lại nhận được sự đóng góp của tất cả mọi người Công giáo, nhưng chỉ có nhà thờ La Vang. Chỉ có Vương Cung Thánh Đường La Vang mới có được sự đóng góp của tất cả mọi người dù rất nhỏ bé, nhưng mọi người đều góp phần, và người Công giáo nào đến đây cũng có thể chạm tay vào tường nhà thờ mà nói: đây là Nhà của Chúa, Nhà dâng cho Đức Mẹ, và tôi có phần đóng góp ở đây, dù rất nhỏ bé.
3. Giáo Hội bước đi giữa muôn vàn thử thách, nhưng Giáo Hội cũng đón nhận được niềm an ủi, và người tín hữu Công giáo cảm nhận được sự nâng đỡ, sự chữa lành của Đức Mẹ, và chúng ta thấy được bằng chứng những cảm nhận đó một cách rất cụ thể. Thưa anh chị em, Giáo Hội đi trong thử thách nhưng Giáo Hội đón nhận sự an ủi từ nơi Chúa và Mẹ Maria. Vì vậy, sứ điệp của Fatima và La Vang là một sứ điệp hy vọng. Ngày xưa ở Bồ Đào Nha, thủ tướng Alfonso Costa người ra những luật lệ khắt khe đối với đạo Công giáo đã từng tuyên bố: “Trong vòng 2 thế hệ sẽ dẹp bỏ hoàn toàn Đạo Công giáo ở nước Bồ Đào Nha”, nhưng đến nay, 100 năm nhìn lại, ông đã chết từ lâu và Fatima vẫn còn đó, trở thành Trung tâm hành hương của cả thế giới. Hai ba trăm năm trước, các vua chúa Việt Nam ra sắc chỉ cấm đạo để cái Đạo Công giáo này đừng hy vọng có mặt ở trên đất nước này. Đến hôm nay nhìn lại những vua chúa đó đã chết hết rồi, kể cả chế độ quân chủ cũng chỉ còn là quá khứ, nhưng La Vang vẫn còn đây, trở thành Trung tâm hành hương của cả Việt Nam. Sứ điệp của Fatima và sứ điệp của La Vang là một sứ điệp Hy Vọng và sứ điệp đó bắt nguồn từ Kinh Thánh.
Bởi vì trong bài sách Khải Huyền hôm nay, hình ảnh kết thúc không phải là hình ảnh con mãng xà nuốt lấy đứa trẻ mà người phụ nữ sinh ra, nhưng là hình ảnh người Phụ Nữ được Thiên Chúa đưa về một nơi đã dọn sẵn cho bà. Chúng ta nhìn thấy ở đó hình ảnh của Mẹ Maria được đưa về Trời cả Hồn lẫn Xác. Đây là một sứ điệp hy vọng, cho nên trong cuộc đời mình gia đình mình không khỏi có những lúc buồn phiền thất vọng, thậm chí đôi lúc còn như tuyệt vọng. Ước gì chúng ta không để cho những nỗi thất vọng đó nhận chìm mình, nhận chìm Giáo Hội của mình, nhưng hãy ngước mắt nhìn lên Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời như là Ngôi Sao Hy Vọng, để chúng ta không ngừng bước tới, bước tới trong đời sống đức tin của mình.
Kết: Kính thưa Anh chị em, còn hình ảnh nào cụ thể và sống động hơn về Giáo Hội Việt Nam cho bằng hình ảnh mà tôi đang thấy đây, anh chị em đang thấy đây, tại Linh địa La Vang này: sự hiện diện của Đức Tổng giám mục Đại diện Đức Thánh Cha Phanxicô, chúng ta nhìn thấy từng khuôn mặt trong Hội đồng Giám mục Việt Nam, đông đảo các linh mục, tu sĩ và cả trăm ngàn giáo dân từ khắp mọi miền đất nước hành hương về đây. Đây là một hình ảnh hết sức cụ thể và sống động của Giáo Hội Việt Nam. Tất cả chúng ta cùng quy tụ chung quanh bàn thánh Chúa, và hướng mắt nhìn lên Mẹ Maria được đưa về Trời cả Hồn lẫn Xác.
Vậy thì, chúng ta hãy chiêm ngắm Mẹ và bước theo Mẹ. Mẹ Maria là một người mẹ thương các con cái trong cảnh nghèo khổ, bởi vì chính bản thân Đức Mẹ cũng là người nghèo. Trong kinh Magnificat, Mẹ xưng mình là “phận hèn tớ nữ của Chúa” và nhìn nhận rằng tất cả những gì tốt lành mình có là từ lòng thương xót Chúa. Cũng vậy, chúng ta hãy cùng nhau xây dựng một Giáo Hội nghèo, theo nghĩa là một Giáo Hội không cậy dựa vào bất cứ quyền lực nào của thế gian, nhưng chỉ cậy dựa vào một mình Chúa mà thôi; chúng ta cùng nhau xây dựng một Giáo Hội nghèo theo nghĩa là một Giáo Hội không mang trong lòng bất cứ tham vọng trần tục nào, nhưng chỉ mang chính Chúa Giêsu và sứ điệp Tin Mừng của Chúa trong chính trái tim mình.
Đồng thời, cùng với Mẹ Maria, theo gương Mẹ Maria chúng ta cất bước lên đường để đem Chúa Giêsu và tình thương của Chúa đến cho anh chị em chung quanh chúng ta. Và thưa anh chị em, hãy bắt đầu tất cả những điều đó từ chính gia đình mình, vì mỗi gia đình là một Hội Thánh tại gia.
Cũng vì vậy, để kết thúc suy niệm trong Thánh Lễ hôm nay, tôi mời tất cả anh chị em cùng với tôi hát lên lời kinh Magnificat, lời kinh của Đức Mẹ, lời kinh của kẻ nghèo, khiêm tốn nhìn nhận mình là phận hèn tôi tá, nhưng nhờ đó, mở rộng tâm hồn đón nhận lòng thương xót của Thiên Chúa.
(Ghi lại từ video)
